Λυπάμαι κα Ρεπούση, αλλά δεν δικαιούστε να ομιλείτε για την Αρχαία Ελληνική γλώσσα…
(από e-kefalonia.gr)
Ένα άρθρο της Γιάννας Κουλουμπή που θα συζητηθεί
Πριν αρκετά χρόνια, όντας μαθήτρια Β’ Γυμνασίου, είχα μία καθηγήτρια στα Αρχαία Ελληνικά (Μετάφραση και Πρωτότυπο), η οποία είχε τόσες ιδιορρυθμίες στο ύφος της ως άνθρωπος και τον τρόπο διδασκαλίας της, που μόνο εκπαιδευτικό δεν τη θεώρησα ποτέ.. Δεν συζητώ φυσικά το πως φάνταζαν τα Αρχαία Ελληνικά στον μυαλό μου! Ένιωθα λες και με κυνηγούσαν τέρατα στον ξύπνιο μου!
Στο Λύκειο ήμουν ομολογουμένως πιο τυχερή.. Στην Β’ και Γ’ τάξη (σημ. τότε οι Πανελλήνιες δίνονταν και στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου) έτυχε να έχω καθηγήτριες των Αρχαίων Ελληνικών που και ευαισθησίες είχαν και γνώσεις μετέφεραν στους μαθητές τους. Εννοείται βεβαίως πως απολάμβαναν και τον ανάλογο σεβασμό των τελευταίων…
Την ίδια στιγμή, στο Λύκειο, έκανα και ένα δίωρο Αρχαίων Ελληνικών εκτός σχολείου. Κι εκεί τύχη είχα, αφού η «χημεία» με την καθηγήτριά μου ήταν άριστη. Έτσι, ήρθε κι έδεσε το γλυκό! Λίγο το καλό κλίμα στην τάξη του σχολείου, λίγο η εξωσχολική βοήθεια, μπήκα στη διαδικασία να κατανοήσω ότι είχα πολλά και σημαντικά κενά στα Αρχαία Ελληνικά από τις τάξεις του Γυμνασίου, άρχισα να διαβάζω ανελλιπώς, τα ξενύχτια έγιναν συνήθεια, ενώ η γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής και το Λεξικό των Αρχαίων Ρημάτων με συνόδευαν ακόμη και στις εκδρομές του σχολείου.
Φυτουκλάκι, έρμαιο φωτοσύνθεσης, σπασικλάκι ήταν κάποιοι από τους χαρακτηρισμούς που μου απέδιδαν φίλοι μου, αλλά εγώ δεν χαμπάριαζα τίποτα γιατί μέσα στο μυαλό μου κατοικούσε μόνο η στιγμή που θα συλλάβιζα το όνομά μου στις λίστες των επιτυχόντων στο Πανεπιστήμιο, στο τέλος της Γ’ Λυκείου…
Περιττό φυσικά να αναφέρω ότι δεν υπήρχε ρηματικός τύπος που να μη ξέρω πως κλίνεται σε οποιαδήποτε έγκλιση ή χρόνο και τι πνεύμα έπαιρνε… Το έβλεπα σαν παιχνίδι την ώρα του μαθήματος, ήταν ένα είδος διασκέδασης στο δικό μου το μυαλό, ένα στοίχημα με τον εαυτό μου ότι τα χιλιόμετρα που έκανα καθημερινά από το χωριό μου στο Αργοστόλι και οι ώρες ύπνου και χαλάρωσης που στερούσα από τον εαυτό μου θα έπιαναν τόπο…
Πράγματι, ήρθε η ώρα που οι κόποι μου ανταμείφθηκαν γενναιόδωρα. Έτσι, είχα την ευχέρεια να επιλέξω και σχολή και πόλη μετακίνησης. Ελληνική Φιλολογία, τέλος! Απάντησα στους γονείς μου και επειδή ήξεραν την ιδιοτροπία μου δεν μου έφεραν αντίρρηση, παρόλο που κατά βάθος με φαντάζονταν σε κανένα έδρανο δικαστηρίου…
Πανεπιστήμιο! Ανδρέας Παναγόπουλος (ο Θεός ας αναπαύσει την ψυχή του)… Ο μέγα Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας, η κινητή βιβλιοθήκη της σχολής, ο απαιτητικός και αυστηρός καθηγητής που υπαγόρευε τμήματα αρχαίων κειμένων και στα τρία ορθογραφικά σε έκοβε, η περίεργη φάτσα που σε «εξερευνούσε» πίσω από εκείνα τα στρογγυλά γυαλιά και αν ήθελε να σου κάνει τη ζωή δύσκολη σε εντόπιζε ακόμη και αν καθόσουν στο τελευταίο έδρανο του αμφιθέατρο, ο κέρβερος για το 70% των φοιτητών της σχολής, που στις εξετάσεις των εξαμήνων κατέκλυζαν το αμφιθέατρο μπας και περάσουν το μάθημά του…
«Όχι ρε φίλε», λέω, «πρώτο εξάμηνο Παναγόπουλο!» Ωραία Αρχή! Κι όμως, ήταν όντως ωραία όταν συνειδητοποίησα ότι το μόνο τελικά που ήθελε ήταν οι φοιτητές του να κάνουν αγώνα να παρακολουθήσουν τα λέγομενά του..
Και δεν ήταν αγώνας χωρίς αποτέλεσμα, ήταν μια ωραιότατη άσκηση του νου ενός νέου 18 ετών, που άφηνε την θαλπωρή του σπιτιού και έπρεπε να μάθει να αντιμετωπίζει καταστάσεις μόνος του… Φυσικά δεν το βλέπεις από την αρχή αυτό, αλλά δεν έχει σημασία..
Ούτε και η υπαγόρευση του αρχαίου κειμένου ήταν τελικά τόσο τραγική… Αυτή κι αν σε έκανε να χρησιμοποιείς τα πιο απαθή και βαρεμένα κύτταρά σου! Άσε που κάθε φορά που έκανα ανάγνωση εκείνα τα δύσκολα σημεία της «Αθηναίων Πολιτεία» διαπίστωνα και κάτι καινούριο και χρήσιμο, όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια..
Το ξαναλέω, αυτά δεν τα βλέπεις από την αρχή, κάποιες φορές περνούν χρόνια ολόκληρα για να τα καταλάβεις. Όμως, σημασία έχει να το κάνεις. Και πιστέψτε με, όταν υπάρχουν οι βάσεις, εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων, το κάνεις.. Και λες, «τελικά κάτι έμαθα!»
Που θέλω να καταλήξω και γιατί αυτή η προσωπική εμπειρία με την Αρχαία Ελληνική γλώσσα έχει σημασία;; Πάντως, δεν «ψωνίστηκα» ξαφνικά, ούτε κάνω δοκιμές για την αυτοβιογραφία μου…
Στα 14 μισούσα τα Αρχαία γιατί η καθηγήτριά μου στο σχολείου μισούσε που μας έκανε μάθημα… Στα 16 τα λάτρεψα γιατί οι καθηγήτριές μου εντός και εκτός σχολείου γνώριζαν ότι επιτελούσαν λειτούργημα.. Στα 18 ήρθα αντιμέτωπη με «μεγάλα» μυαλά, που προσπαθούσαν να ανιχνεύσουν άλλα «μεγάλα» μυαλά μέσα από ένα πλήθος μικρών εξερευνητών της φοιτητικής ζωής…
Σε κάθε περίπτωση, σε κάθε ηλικία, σε κάθε φάση της νεότητάς μου τα Αρχαία μου προκαλούσαν ένα συναίσθημα ανάλογο με το συναίσθημα που ο διδάσκων κάθε φορά αντιμετώπιζε εμένα και το αντικείμενο της διδασκαλίας του..
Αυτό από μόνο του αποδεικνύει πολλά για την ψυχοσύνθεση των μαθητών και φοιτητών, το ρόλο των εκπαιδευτικών, το σκοπό των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, το βάθος της γνώσης γενικότερα και την αξία της γνώσης που προσφέρουν αθόρυβα τελικά τα Αρχαία Ελληνικά σε συνδυασμό με τα Νέα Ελληνικά. Εγώ όλο αυτό το «πακέτο», που δεν ξέρω πόσο λαμβάνεται στις μέρες μας υπόψη από τα σχολικά και επιστημονικά προγράμματα, το λέω Παιδεία… Η Παιδεία οφείλει να φροντίζει για όλα τα παραπάνω. Αν δεν το κάνει, τότε υπάρχει πρόβλημα!
Μήπως προβληματιστήκατε;; Ορθά πράξατε, γιατί όλοι μας σχεδόν παραδεχόμαστε ότι στον τομέα της Παιδείας έχουμε πρόβλημα συνολικά. Δεν θα το αναλύσω, δεν είναι ώρα. Αρκεί το «ενός κακού μύρια έπονται», για να κάνει ο καθένας τους συνειρμούς του και να μπει στο νόημα.
Μπορώ όμως να κάνω κάτι άλλο χρήσιμο. Θα παρακαλέσω την κυρία Ρεπούση να μου εξηγήσει πως γίνεται μια γλώσσα που εμπεριέχει μέσα της την πορεία και την ιστορία ενός λαού, ενός Έθνους, ενός Κράτους να είναι «νεκρή»;; Θα την παρακαλούσα να μου εξηγήσει πως γίνεται μια «νεκρή» γλώσσα σήμερα να διδάσκεται σε όλον τον κόσμο, να θαυμάζεται από όλον τον κόσμο και να θεωρείται από πολλές και μεγάλες επιχειρήσεις σε όλον τον κόσμο ως τρόπος να «ξυπνά» τα μυαλά των εργαζόμενών τους; Πώς γίνεται μια γλώσσα που προκαλεί συναισθήματα, όπως αυτά που προκάλεσε σε μένα όντας παιδί, να είναι «νεκρή»;;
Ο Σωκράτης έλεγε πως υπάρχει ένα μόνο καλό, η γνώση. Και ένα κακό, η αμάθεια… Ο Πλάτων έλεγε πως κανένας κοιμισμένος δεν είναι άξιος για τίποτε… Ο Αριστοτέλης έλεγε πως ο δίχως αρετή άνθρωπος είναι το πιο ανόσιο και βάρβαρο πλάσμα…
Για αυτό, σας παρακαλώ θερμά κα Ρεπούση, πάψτε επιτέλους κι εσείς και μερικοί άλλοι πολιτικάντηδες να παίζετε με την ψυχοσύνθεση και τα όνειρα των παιδιών και κοιτάξτε πως θα καταπολεμήσουμε όλοι μαζί την αμάθεια που προσφέρει το ελληνικό σύστημα εκπαίδευσης, πως δεν θα παράγουμε κοιμισμένους νέους και πως θα παράγουμε νέους με αρετή…
Όσοι, υποτίθεται, έχουμε δώσει έναν όρκο που λέει ότι ο εκπαιδευτικός δεν εργάζεται απλώς, αλλά ασκεί λειτούργημα, έχουμε χρέος να παλεύουμε μέχρι τέλους και για τα τρία αυτά. Αν εσείς έχετε δώσει άλλον όρκο κα Ρεπούση, τότε λυπάμαι, αλλά δεν δικαιούστε να ομιλείτε για την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα.. Πόσο μάλλον για την εκπαίδευση γενικότερα!
Στο Λύκειο ήμουν ομολογουμένως πιο τυχερή.. Στην Β’ και Γ’ τάξη (σημ. τότε οι Πανελλήνιες δίνονταν και στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου) έτυχε να έχω καθηγήτριες των Αρχαίων Ελληνικών που και ευαισθησίες είχαν και γνώσεις μετέφεραν στους μαθητές τους. Εννοείται βεβαίως πως απολάμβαναν και τον ανάλογο σεβασμό των τελευταίων…
Την ίδια στιγμή, στο Λύκειο, έκανα και ένα δίωρο Αρχαίων Ελληνικών εκτός σχολείου. Κι εκεί τύχη είχα, αφού η «χημεία» με την καθηγήτριά μου ήταν άριστη. Έτσι, ήρθε κι έδεσε το γλυκό! Λίγο το καλό κλίμα στην τάξη του σχολείου, λίγο η εξωσχολική βοήθεια, μπήκα στη διαδικασία να κατανοήσω ότι είχα πολλά και σημαντικά κενά στα Αρχαία Ελληνικά από τις τάξεις του Γυμνασίου, άρχισα να διαβάζω ανελλιπώς, τα ξενύχτια έγιναν συνήθεια, ενώ η γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής και το Λεξικό των Αρχαίων Ρημάτων με συνόδευαν ακόμη και στις εκδρομές του σχολείου.
Φυτουκλάκι, έρμαιο φωτοσύνθεσης, σπασικλάκι ήταν κάποιοι από τους χαρακτηρισμούς που μου απέδιδαν φίλοι μου, αλλά εγώ δεν χαμπάριαζα τίποτα γιατί μέσα στο μυαλό μου κατοικούσε μόνο η στιγμή που θα συλλάβιζα το όνομά μου στις λίστες των επιτυχόντων στο Πανεπιστήμιο, στο τέλος της Γ’ Λυκείου…
Περιττό φυσικά να αναφέρω ότι δεν υπήρχε ρηματικός τύπος που να μη ξέρω πως κλίνεται σε οποιαδήποτε έγκλιση ή χρόνο και τι πνεύμα έπαιρνε… Το έβλεπα σαν παιχνίδι την ώρα του μαθήματος, ήταν ένα είδος διασκέδασης στο δικό μου το μυαλό, ένα στοίχημα με τον εαυτό μου ότι τα χιλιόμετρα που έκανα καθημερινά από το χωριό μου στο Αργοστόλι και οι ώρες ύπνου και χαλάρωσης που στερούσα από τον εαυτό μου θα έπιαναν τόπο…
Πράγματι, ήρθε η ώρα που οι κόποι μου ανταμείφθηκαν γενναιόδωρα. Έτσι, είχα την ευχέρεια να επιλέξω και σχολή και πόλη μετακίνησης. Ελληνική Φιλολογία, τέλος! Απάντησα στους γονείς μου και επειδή ήξεραν την ιδιοτροπία μου δεν μου έφεραν αντίρρηση, παρόλο που κατά βάθος με φαντάζονταν σε κανένα έδρανο δικαστηρίου…
Πανεπιστήμιο! Ανδρέας Παναγόπουλος (ο Θεός ας αναπαύσει την ψυχή του)… Ο μέγα Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας, η κινητή βιβλιοθήκη της σχολής, ο απαιτητικός και αυστηρός καθηγητής που υπαγόρευε τμήματα αρχαίων κειμένων και στα τρία ορθογραφικά σε έκοβε, η περίεργη φάτσα που σε «εξερευνούσε» πίσω από εκείνα τα στρογγυλά γυαλιά και αν ήθελε να σου κάνει τη ζωή δύσκολη σε εντόπιζε ακόμη και αν καθόσουν στο τελευταίο έδρανο του αμφιθέατρο, ο κέρβερος για το 70% των φοιτητών της σχολής, που στις εξετάσεις των εξαμήνων κατέκλυζαν το αμφιθέατρο μπας και περάσουν το μάθημά του…
«Όχι ρε φίλε», λέω, «πρώτο εξάμηνο Παναγόπουλο!» Ωραία Αρχή! Κι όμως, ήταν όντως ωραία όταν συνειδητοποίησα ότι το μόνο τελικά που ήθελε ήταν οι φοιτητές του να κάνουν αγώνα να παρακολουθήσουν τα λέγομενά του..
Και δεν ήταν αγώνας χωρίς αποτέλεσμα, ήταν μια ωραιότατη άσκηση του νου ενός νέου 18 ετών, που άφηνε την θαλπωρή του σπιτιού και έπρεπε να μάθει να αντιμετωπίζει καταστάσεις μόνος του… Φυσικά δεν το βλέπεις από την αρχή αυτό, αλλά δεν έχει σημασία..
Ούτε και η υπαγόρευση του αρχαίου κειμένου ήταν τελικά τόσο τραγική… Αυτή κι αν σε έκανε να χρησιμοποιείς τα πιο απαθή και βαρεμένα κύτταρά σου! Άσε που κάθε φορά που έκανα ανάγνωση εκείνα τα δύσκολα σημεία της «Αθηναίων Πολιτεία» διαπίστωνα και κάτι καινούριο και χρήσιμο, όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια..
Το ξαναλέω, αυτά δεν τα βλέπεις από την αρχή, κάποιες φορές περνούν χρόνια ολόκληρα για να τα καταλάβεις. Όμως, σημασία έχει να το κάνεις. Και πιστέψτε με, όταν υπάρχουν οι βάσεις, εκτός εξαιρετικών περιπτώσεων, το κάνεις.. Και λες, «τελικά κάτι έμαθα!»
Που θέλω να καταλήξω και γιατί αυτή η προσωπική εμπειρία με την Αρχαία Ελληνική γλώσσα έχει σημασία;; Πάντως, δεν «ψωνίστηκα» ξαφνικά, ούτε κάνω δοκιμές για την αυτοβιογραφία μου…
Στα 14 μισούσα τα Αρχαία γιατί η καθηγήτριά μου στο σχολείου μισούσε που μας έκανε μάθημα… Στα 16 τα λάτρεψα γιατί οι καθηγήτριές μου εντός και εκτός σχολείου γνώριζαν ότι επιτελούσαν λειτούργημα.. Στα 18 ήρθα αντιμέτωπη με «μεγάλα» μυαλά, που προσπαθούσαν να ανιχνεύσουν άλλα «μεγάλα» μυαλά μέσα από ένα πλήθος μικρών εξερευνητών της φοιτητικής ζωής…
Σε κάθε περίπτωση, σε κάθε ηλικία, σε κάθε φάση της νεότητάς μου τα Αρχαία μου προκαλούσαν ένα συναίσθημα ανάλογο με το συναίσθημα που ο διδάσκων κάθε φορά αντιμετώπιζε εμένα και το αντικείμενο της διδασκαλίας του..
Αυτό από μόνο του αποδεικνύει πολλά για την ψυχοσύνθεση των μαθητών και φοιτητών, το ρόλο των εκπαιδευτικών, το σκοπό των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, το βάθος της γνώσης γενικότερα και την αξία της γνώσης που προσφέρουν αθόρυβα τελικά τα Αρχαία Ελληνικά σε συνδυασμό με τα Νέα Ελληνικά. Εγώ όλο αυτό το «πακέτο», που δεν ξέρω πόσο λαμβάνεται στις μέρες μας υπόψη από τα σχολικά και επιστημονικά προγράμματα, το λέω Παιδεία… Η Παιδεία οφείλει να φροντίζει για όλα τα παραπάνω. Αν δεν το κάνει, τότε υπάρχει πρόβλημα!
Μήπως προβληματιστήκατε;; Ορθά πράξατε, γιατί όλοι μας σχεδόν παραδεχόμαστε ότι στον τομέα της Παιδείας έχουμε πρόβλημα συνολικά. Δεν θα το αναλύσω, δεν είναι ώρα. Αρκεί το «ενός κακού μύρια έπονται», για να κάνει ο καθένας τους συνειρμούς του και να μπει στο νόημα.
Μπορώ όμως να κάνω κάτι άλλο χρήσιμο. Θα παρακαλέσω την κυρία Ρεπούση να μου εξηγήσει πως γίνεται μια γλώσσα που εμπεριέχει μέσα της την πορεία και την ιστορία ενός λαού, ενός Έθνους, ενός Κράτους να είναι «νεκρή»;; Θα την παρακαλούσα να μου εξηγήσει πως γίνεται μια «νεκρή» γλώσσα σήμερα να διδάσκεται σε όλον τον κόσμο, να θαυμάζεται από όλον τον κόσμο και να θεωρείται από πολλές και μεγάλες επιχειρήσεις σε όλον τον κόσμο ως τρόπος να «ξυπνά» τα μυαλά των εργαζόμενών τους; Πώς γίνεται μια γλώσσα που προκαλεί συναισθήματα, όπως αυτά που προκάλεσε σε μένα όντας παιδί, να είναι «νεκρή»;;
Ο Σωκράτης έλεγε πως υπάρχει ένα μόνο καλό, η γνώση. Και ένα κακό, η αμάθεια… Ο Πλάτων έλεγε πως κανένας κοιμισμένος δεν είναι άξιος για τίποτε… Ο Αριστοτέλης έλεγε πως ο δίχως αρετή άνθρωπος είναι το πιο ανόσιο και βάρβαρο πλάσμα…
Για αυτό, σας παρακαλώ θερμά κα Ρεπούση, πάψτε επιτέλους κι εσείς και μερικοί άλλοι πολιτικάντηδες να παίζετε με την ψυχοσύνθεση και τα όνειρα των παιδιών και κοιτάξτε πως θα καταπολεμήσουμε όλοι μαζί την αμάθεια που προσφέρει το ελληνικό σύστημα εκπαίδευσης, πως δεν θα παράγουμε κοιμισμένους νέους και πως θα παράγουμε νέους με αρετή…
Όσοι, υποτίθεται, έχουμε δώσει έναν όρκο που λέει ότι ο εκπαιδευτικός δεν εργάζεται απλώς, αλλά ασκεί λειτούργημα, έχουμε χρέος να παλεύουμε μέχρι τέλους και για τα τρία αυτά. Αν εσείς έχετε δώσει άλλον όρκο κα Ρεπούση, τότε λυπάμαι, αλλά δεν δικαιούστε να ομιλείτε για την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα.. Πόσο μάλλον για την εκπαίδευση γενικότερα!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου